Bir asırı geçtik.

Yıllar öncesine baktığımızda, padişah, şah, kral, hakan, imparator, sultan gibi tek kişinin yönettiği sistemlerle, egemenliğin kayıtsız şartsız milletten uzak yönetilmekteydi.
Yıllarca bu böyle süre geldi. Osmanlı toprakları İngiltere, Yunanistan, Fransa, İtalya gibi devletler tarafından işgal edilmeye başlamasına kadar…

29 Ekim 1923'te TBMM, Teşkilât-ı Esasiye Kanunu (1921 Anayasası)’nda yaptığı değişiklikle, devletin yönetim biçimini cumhuriyet olarak ilan etmiştir. Aynı gece bu ilan, atılan 101 pare top ile kutlanmıştır. 1924 yılında ise cumhuriyetin ilanı şenliklerle kutlanmıştır.

İşte bugün büyük bayramdır.
Bugün özel bir gündür!
29 Ekim1923 ülkemizde Cumhuriyet yönetiminin ilan edilmiş olduğu gün olduğu için, özel bir gündür. Bu nedenle de, bu gün gerçekten bizler için bayram’dır.
Tek kişi egemenliğinden, bir nevi diktatörlükten kurtulan ülkemiz, diğer anlamda krallardan, sultanlardan, babadan oğla geçen, sorumsuz, bilinçsiz denetimlerden, gericilikten kurtuluşun günüdür bugün.
İnsanın insanca yaşayabilmesine olanak veren, insanların özlemini çektiği demokratik düzenin kazanıldığı gündür bugün.

Ulusuna inanan, ülkesini ve insanlarını seven Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mayıs.1919’da Samsun’a geldiği, Erzurum’da, Sivas’da düzenlemiş olduğu kongrelerde; söylediği söz şuydu:
“ Tek bir egemenlik var, o da Milli egemenliktir. Ülkeyi yine ulusun kendi gücü kurtaracaktır.”
İşte böyle inanmıştı ülkesine ve insanlarına Mustafa Kemal Atatürk. Nasıl inanmazdı, Çanakkale’de, Sakarya’da Dumlupınar’da İnönü’de bu ülke için canlarını verenlerin yaşadığı bu ulusun insanlarına.
Yurdumuzun dört bir tarafından Ankara’ya gelen temsilciler, Milletvekilleri, 23 Nisan 1920 günü Büyük Millet Meclis’inde toplantı. Meclis Mustafa Kemal Atatürk’ü Başkan seçti.
Mustafa Kemal Atatürk önderliğindeki, Büyük Millet Meclisi, Ulusal Kurtuluş savaşını başlattı. Düzenli ordumuz sayesinde, İnönü’de, Sakarya’da, Dumlupınar’da zaferler kazanıldı.

Yurdumuza göz diken düşmanlar, yenilgiye uğradı.
Kendi çıkarlarını her şeyden önde tutan, rahatını düşünen padişah’da yenilgiye uğrayan düşmanlarla birlikte kaçtı.
Lozan Barış Antlaşmasının imzalanması ile ülkemizde yeni bir güneş, yeni bir ufuk, yeni bir devlet doğmuştu. Ancak bu devlet yönetimi biçimlenmemişti.
En kritik dönüm noktasındaydı ülkemiz.
İkinci dönem Büyük Millet Meclisi 11 Ağustos 1923’de ilk toplantısını yaptı. 13 Ekim 1923’de Ankara’yı Başkent yaptı. Ulu önder Mustafa Kemal Atatürk; düşmanın yurdumuzu terk edip gitmesinden ve sınırlarımızın belirlenmesinden sonra, çoktan beri tasarladığı Cumhuriyetin ilanı üzerine hazırlıklar yapmaya başladı.

M. Kemal 28 Ekim gecesi Çankaya'da İsmet Paşa ve bazı kimseleri toplantıya çağırdı ve "Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz." diyerek kararını açıkladı. Misafirlerin ayrılmasından sonra İsmet Paşa'yı alıkoydu ve birlikte, Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'nda gerekli değişikliği sağlayacak önergeyi hazırladılar. Ertesi gün saat 10'da Parti grubunda yapılan toplantıda, M. Kemal Paşa Genel Başkan olarak Hükümet buhranının mevcut sistemden kaynaklandığını, bunun çözümünün istikrarlı bir sistemde olduğunu belirttikten sonra değişiklik önergesini okuttu:

* Türkiye Devleti'nin Hükümet şekli Cumhuriyettir
* Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi tarafından idare olunur
* Türkiye Devleti, Hükümetin inkisam ettiği idare şubelerini İcra Vekilleri (Bakanlar Kurulu)
vasıtasıyla idare eder.

Böylece yeni bir çağın, yeni bir yaşamın başlangıcı olan Cumhuriyet kuruldu.
Yurdumuzun her köşesinde sevinç ve coşku ile kutlandı.
İşte o sevinç ve coşku o gün bu gündür aynı duygular içinde daha da coşkulu kutlanılmaktadır. Bir asır’ı geçmiş olmasına rağmen, bu ülkede doğup büyüyen, bu ülkenin havasını soluyan, ekmeğini yiyen, suyunu içen, Cumhuriyetin sağladığı olanaklarla, bu ülkenin tüm değerlerinden yararlanıp, önemli görevlerde yer alan; ama Cumhuriyeti kabullenemeyen, farklı emelleri olan, takiyye yapanlar, Cumhuriyetimizin sağlam temelleri ile yenilgiye mahkumdurlar.
“Sensiz Olmuyor” Şiir kitabının yazarı emekli öğretmenimiz Ali Yıldırım’ın 27.10.2024 tarihinde kaleme aldığı “Cumhuriyet” şiiri ile yazımıza son verelim!

CUMHURİYET
Bandırma Vapuru ile
Çıkmıştık yola,
Bağımsızlığa ulaşmadan
Vermedik mola,
Cumhuriyet yolunda
Girmişiz kol kola,
Mustafa Kemal ile
Medeniyet yolunda,
Dalgalanıyor şanlı
Bayrağımız gökyüzünde,
Mustafa Kemal
Sevgisi hiç bitmeyecek,
Cumhuriyet sevdası
Gönlümüzden gitmeyecek.

Cumhuriyet aydınlanmadır,
Cumhuriyet ışıktır,
Cumhuriyet gelecektir,
Cumhuriyet sevgidir,
Cumhuriyet sevdadır,
Cumhuriyet ATATÜRK'TÜR
* * *
"YAŞASIN CUMHURİYET"
Tüm ulusumuzun Cumhuriyetimizin 101. Yılı Büyük Bayramı Kutlu olsun.!